Een supply chain-ecosysteem is simpel gesteld een systeem van netwerken van bedrijven, landen en hun regeringen met sociale en politieke organisaties dat logistieke en informatiesystemen met elkaar verbindt. Er is dan sprake van een netwerk van relaties waarbij het afval van het ene bedrijf de basis vormt voor andere bedrijven. Er is bovendien een dynamisch evenwicht, met een zelfherstellend vermogen in een open systeem. Als je er zo naar kijkt, is elke supply chain een ecosysteem, omdat een supply chain altijd bestaat uit verschillende bedrijven die self-supporting zouden moeten zijn. En het idee van circulariteit is inmiddels aardig ingeburgerd.
Vanuit de natuur kennen we het begrip ecosysteem natuurlijk wel als een levensgemeenschap die zichzelf in stand houdt. Eigenlijk geldt dit ook weer voor een supply chain. Als de ene schakel wat zwakker is, wordt deze op den duur vervangen door een andere ketenpartner, want alle andere schakels willen eigenlijk altijd overleven. Zij willen klantwaarde bieden en blijven voortbestaan. Wat dat betreft lijkt het supply chain-ecosysteem op het ecosysteem dat we uit de natuur kennen. Toch is er wel een groot verschil.
In een natuurlijk ecosysteem wordt niets verspild of onnodig gedood. Alles is volledig gericht op overleven en op het zo min mogelijk verspillen van energie. Dat kun je van het supply chain-ecosysteem niet zeggen. Daar is toch nog wel vaak sprake van macht. Een dominante partij wil graag de regie in de supply chain pakken, terwijl het nog maar de vraag is of dat wel nodig is om klantwaarde te bieden en te kunnen overleven. Vaak is dat helemaal niet zo. Het gaat nogal eens om ‘hoe groter, hoe beter’, maar het natuurlijke ecosysteem leert ons dat ook dit helemaal niet altijd het geval is. In ‘onze’ supply chain gaat het ook vaak om eten of gegeten worden. Als je niet snel genoeg groeit, word je op enig moment de prooi van een ander, ofwel er vindt een overname plaats.
Terug naar de basis
Er zijn nog veel meer parallellen te trekken – en verschillen te vinden – tussen het supply chain-ecosysteem en een natuurlijk ecosysteem. Eigenlijk is de les vooral: kijk eens wat vaker naar de natuur. Daar ligt vaak al een oplossing voor onze supply chain-problemen. We moeten alleen op een andere manier leren kijken. Terug naar de basis, namelijk de natuur, want daar bestaan geen geavanceerde technieken om een ecosysteem in de lucht te houden. Dat gebeurt vanzelf. Als je goed kijkt, zie je het.
Caspar Kerkvliet